گزارش اولین بازدید از غار علی سرد (علیصدر) مصطفی سلاحی مهر ۱۳۹۱

۵ مهرماه۱۳۴۲

گروهی از کوهنوردان قدیم همدان ازجمله : حسین پور مسلمی - حسین والیزادگان - قاسم بختیاری - یوسف نجایی - حسن ابریشمی - حسن چمنی - سید محمد حسینی - رحمن .غلام شرائی - علی اصغر ذکریان و.

...

مطلب روزنامه ندای میهن مورخه ۵ مهرماه۱۳۴۲ بخش سند کتبی در جراید است که نشان می دهد یک گروه ۱۴ نفری با استفاده از کلکهای دست ساز چوب ُ طناب و تیوپ های باد شده ی اتومبیل روی آب پارو و نرده و تا .... متر پیشروی داشته اند. افراد بازدیدکننده آقایان : « حسین والیزادگان ، حسین صناعی ، تقی ابریشمی ، اکبر سلاحی (مصطفی) ، حسین پور مسلم ، فریدون اسماعیل زاده ، رجب بختیاری ، محمد پروران ، حسین سعیدیان ، فریدون معبودی ، صادق ابریشمی ، کاظم ابریشمی ، قاسم ابریشمی و حسن ابریشمی از غار سراب و علی سرد در منطقه ی مهربان بازدید نموده اند.»

یادشان گرامی باد

گزارش اولین بازدید از غار علی سرد (علیصدر) مصطفی سلاحی مهر ۱۳۹۱

مصطفی سلاحی ازموسسین گروه کوهنوردی متحد همدان متولد سال ۱۳۱۹ از اولین کوهنوردان وغارنوردان فعال کوهنوردی همدان.از بنیانگذارا ن ساخت پناهگاه میشان ذرسال 1345 با بیش از 600 ساعت کار در ساخت پناهگاه ونویسنده کتاب غارهای ایران

تاریخچه بازدید از غار علی سرد که ذیلاً به اطلاع می رسد نه برای بیان برنامه های اجرا شده در غار فوق بلکه جهت معرفی افراد موثر در بازدید های اولیه و احترام پیشکسوتان و کوهنوردان نامی این شهر ، مانند فریدون اسماعیل زاده ، حسن ابریشمی ، عربعلی شروه ، عبدالله حاجیلو ، حسین والیزادگان است که همگی سهم موثر و مفیدی در اولین بازدید و گردشهای غار داشتند و اکنون در قید حیات نیستند و توان بیان عملکرد خود را در شناسایی و توریستی کردن غار را ندارند.

عدم توجه مسئولان محترم ورزش همدان و مدیران محترم گرداننده غار نسبت به عدم حک نام آنها و برخی نامهای دیگر در لوح سنگی موجود در جلو غار مورد اعتراض خانواده آنها و کلیه کوهنوردان می باشد. امید است مسئولان مربوطه به این امر رسیدگی نموده و موجبات رضایت کوهنوردان ذیحق را فراهم نمایند.

اینجانب هم نه برای معرفی خود بلکه با توصیه و حتی فشار کوهنوردان و پیشکسوتان فعلی اقدام به نوشتن این تاریخچه مختصر و ذکر مستنداتی از اولین بازدیدها و موثرترین بازدیدها نموده ام.

در سالهای 1335 تا 1345 آقا حسین ابریشمی کوهنورد سابقه دار و پیشکسوت کوهنوردان همدان بود او بنا به شغل خامه فروشی و وسائل بافت قالی که داشت بیشتر مشتریانش روستایی بودند روش نامبرده این بود که در زمان تماس با مشتریان روستائی سوالات بسیاری در مورد دیدنیهای روستاهاتی محل زندگی آنها می پرسید و اطلاعاتی در مورد آنها کسب می کرد و سپس به همراه کوهنوردان محلهای دیدنی را در برنامه ها مورد بازدید قرار می داد. در یکی از این برنامه ها در نیمه دوم خرداد 1339 گروهی مرکب از فریدون اسماعیل زاده ، مصطفی (اکبر)سلاحی و اصغر ابریشمی را به سرپرستی خودش روانه بازدید از غارهای سراب و علی سرد (1و2) نمود.این گروه روز پنجشنبه بعدازظهر با ماشینهای بیجار به سوی گل تپه حرکت نموده و پس از شب مانی در قهوه خانه روستا صبح جمعه روانه روستای سراب در فاصله شش کیلومتری گل تپه شده و از آنجا پس ا زگرفتن نشانی دقیق به سوی غار سراب روانه شدیم. بعد از رسیدن به دریاچه یا سراب جلو غار وارد دهلیز ورودی غار شده و با گذر از کنار دو دریاچه و حدود چهارصد متر غار پیمایی به محل بسته ای که به یک قیف بزرگ سنگی که زیر آن دریاچه ای مملو از آب قرار داشت رسیدیم و به علت نداشتن وسائل فنی لازم در همان محل متوقف ماندیم سپس با نوشتن اسامی افراد و تاریخ بازدید تصمیم به بازگشت و بازدید از غار دوم گرفته شد تاریخ موجود در محیط قیف اوائل غار گواه بازدید است . بعد از خروج از غار با نشانی هایی که آقای حسین ابریشمی همراه داشت و طی شش کیلومتر یک سره به دهانه خروجی غار علی سرد رسیده و پس از آماده نمودن خود و روشن کردن چراغها وارد دالانی طولانی گردیدیم کف دالان پوشیده از آب و گلهای نرم بود. پیشروی در دالان هر چه بیشتر می شد به ارتفاع آب کف دالان و عمیق تر شدن گلهای کف افزوده می گردید تا حدی که گروه از حرکت بازماند و داشتن قایق برای پیشروی بعدی لازم گردید . سپس گروه راه بازگشت را پیش گرفته و به بیرون غار پا گذاشت (عکس بازدید نزد مصطفی سلاحی موجود است) و مشغول گل زدایی از بدن و آماده کردن خود بودیم که مردی روستایی بعد از دیدن صحنه و چراغهای همراه پیش آمده و علت گلین بودن ما و وسائل همراه مارا پرسید . ابریشمی جریان وجود دریاچه زیر زمینی که آبش کشتزارهای روستا را آبیاری می کند شرح داد. در آخر آن مرد محترم اظهار داشت اشتباه آمدیده اید بیایید تا دهانه اصلی دریاچه را به شما نشان دهم. سپس مارا تا دهانه دهلیز تنگ و پر پیچ غار همراهی کرد و گفت مواظب باشید و با به داخل آب نگذارید که عمیق است و غرق خواهید شد و از ما قول گرفت که اگر دیر شد و به تاریکی برخوردیم به خانه اش برویم و خدا حافظی نموده و رفت. ما هم چراغها را روشن کرده و با تلاش بسیار دهلیز را عبور نموده و به یک باره وارد فضای سرد و عظیم اولین تالار دریاچه ای شدیم. بعد از مطالعه و برآورد وضعیت به سوی کانال سنگچین شده خروجی آب رفتیم و بعد از پرش از کانال دست ساز انتقال آب به گشت و تماشای سنگهای غار پرداخته و به لب اولین دریاچه رسیدیم. و مدت یک ساعت جستجو کردیم تا فکر راهی برای عبور از دریاچه پیدا کنیم که موفق نشدیم.

پس از مشورت طبق پیشنهاد حسن ابریشمی راهی ترک غار و رفتن به شهر شدیم. در بازگشت تمام گفتگوی ما در مورد چگونه گذر کردن از دریاچه غار بود. بعدها تعریف و تبلیغ ما در مورد هر دو غار و زیبایی های آنها در بین رفقای کوهنوردوکوهنوردان همدان بازدیدها از این غار شروع شد به طوری که در پاییز سال 1339 گروه بزرگی مرکب از حسن ابریشمی ، محسن باقریه ، سید محمد حسینی ، جلال مهذب ، ابولقاسم سوزنچی ، امیر سوزنچی ، حسن قیری ، یحیی اسدی ، علی اصغر ذکریان ، خان احمدی ، علی عظیمی (راننده) ، اکبر سلاحی روانه بازدید از غار گردیدند ( عکس بازدید نزد آقای محسن باقریه موجود است) پس از ورود به غار و گذر از کانال آب رسان دریاچه تا لب دریاچه پیشروی نموده و راه گروه وسیله آب بسته شد نگارنده به امید یافتن راهی در طرف دیگر دریاچه با موافقت دیگران طنابی به کمر خود بسته و عرض دریاچه را به ساحل مقابل آن شنا نموده و پا به ساحل دیگر گذاشتم اما هر چه ساحل را گردیدم راهی برای پیشروی از خشکی نیافتم و بنا به پیشنهاد جمع دیگر بار عرض دریاچه را شنا کرده و به جمع پیوستم. البته گروه بی حرکت نایستاده بود و در دسته های چند نفری دنبال راهی در خشکی بودند که یافت نشد و نظر جمع این شد که باید قایقهایی ساخته شود و با استفاده از آنها دریاچه را به پیمایند. سال 39 و 40 به پایان رسید و دریاچه های داخلی غار کوهنوردان را برای بازدید به سوی خود می خواندند. تا اینکه در سال 41 آقای عربعلی شروه طرح قایقهای کوچک دو نفر را ریخت کف قایقها از تعدادی داریکه نسبتاً کوتاه که قابل حمل در پیچهای دهلیز ورودی باشد بعلاوه چند تکه تخته که همگی وسیله طناب بهم وصل می شدند و روی سه تیوب یکی در جلو و دو تا د رعقب برای جلوگیری از واژگونی بسته می شدند. اولین بار این قایقها مورد استفاده عربعلی شروه ، فریدون اسماعیل زاده ، فریدون آستانه و مصطفی سلاحی قرار گرفتند و آنها توانستند مسافت حدود سیصد متر را با استفاده از قایقها داخل غار پیشروی نمایند. سپس قایقها برای استفاده همگانی کوهنوردان در اختیار کدخدای روستا قرار داده شد و کوهنوردان دیگر با استفاده از آنها به بازدید غار می رفتند. که نگارنده اطلاع دقیقی از جزئیات آن بازدیدها ندارد. به هر حال سال 42 فرا رسید و گروه بزرگی از کوهنوردان همدان که همگی با هم رابطه رفاقتی داشتند با استفاده از قایقهای پیش گفته بعلاوه تعدادی قایق دیگر که سیستم آنها استفاده از سه تیوپ بود یکی جلو و دو تا عقب اولین بر نامه طولانی درون غار را اجرا کردند که اسامی آنها آقایان : حسین والیزادگان ، حسین صناعی ، تقی ابریشمی ، اکبر سلاحی ، حسین پور مسلمی ، فریدون اسماعیل زاده ، رجب بختیاری ، محمد پرورن ، حسین سعیدیان ، فریدون معبودی ، صادق ابریشمی ، کاظم ابریشمی ، قاسم ابریشمی ، حسن ابریشمی روز پنجم مهر ماه 1342 غار را مورد بازدید قرار دادند و تعدادی دریاچه را پشت سر گذاشتند توضیح اینکه آقای عربعلی شروه به علت اشتغال معلمی در روستا نتوانست در این برنامه شرکت نماید. سرپرست برنامه مرحوم حسن ابریشمی بود خبر این بازدید در روزنامه ندای میهن به صاحب امتیازی آقای عبدالله حاجیلو و رئیس هیأت کوهنوردی همدان در روزنامه شماره 519 مورخ 10 مهر ماه 42 چاپ ش( سند شماره یک)

گفتنی است که آقای حسن ابریشمی سرپرست برنامه به مناسبت این بازدید طی نامه شماره 18923 مورخ 12/8/42 مورد تقدیر آقای قریب مدیر کل آموزش و پرورش وقت قرار گرفت (سند شماره 2)

با ساخته و آماده شدن تعدادی قایق که در خانه کدخدا نگهداری می شد و استفاده از نخ کشی های قبلی برای عبور از مسیرهای اصلی گردش در غار به شکل ساده ای درآمده بود و کوهنوردان همچنان که الوند را صعود می کردند غار علی سرد را هم بازدید می نمودند که برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بازدید ها به پیشکسوتان در قید حیات امروز مانند آقای محسن باقریه وهمچنین مصاحبه تلویزیونی مرحوم حسن ابریشمی وسید محمد حسینی آخرتی می توان مراجعه کرد. البته این بازدیدها بیشتر در سال 44 بود که گروه متحد کوهنوردی همدان در آنها سهم زیادی داشت اما به علت نداشتن گزارش بازدید ها و عکس مربوط به آنها از نوشتن گزارش آنها خود داری می شود. سال 45 وقت و فعالیت کوهنوردان همدان صرف ساختن پناهگاه کوهنوردی میدان میشان و سپس حفظ و نگهداری از آن شد. در سال 1346 برنامه پر سر و صدایی همراه تبلیغات و گزارش مطبوعاتی توسط سرهنگ یحیایی فرمانده پادگان همدان و رئیس اسبق فدراسیون کوهنوردی ایران اجرا شد. بدین قرار که نامبرده به همراه یک سرباز یکی از مسیرهای اصلی غار را مورد بازدید قرار داده و در انتهای بازدید کلاهش را به عنوان نشانی و مدرک رسیدن به آن نقطه لای سنگهای غار قرار می دهد و به سبب همراه نداشتن نخ و وسائل راهنما ، سرباز همراه لباسهای خود را در مسیر تکه پاره نموده و در جای جای غار قرار می دهند که برای بازگشت راه را گم نکنند و دچار سرگردانی نشوند سرهنگ یحیائی طی مصاحبه ای با یکی از روزنامه های کیهان یا اطلاعات به تاریخ دوم مرداد 1346 شماره 7191 اظهار می دارد یکی از مسیرها 1500 متر طول دارد و نیز می گوید در یکی از مسیرها آب فوران می کند که نشاندهنده اتصال دو غار سراب و علی سرد به هم می باشد.

(سند شماره 3) – این بازدید کاملاً مورد تأئید می باشد زیرا روزنامه شماره 7191 سرهنگ را بدون کلاه و سرباز همراهش را بدون لباس سوار بر قایق در ساحل دریاچه اول نشان می دهد البته سند شماره 3 بخش کاملی از روزنامه نیست که باید کامل آن را از آرشیو روزنامه دریافت کرد.

پیشروی سرهنگ یحیائی در داخل غار و توصیف ایشان از آب جهنده و سایر دیدنیهای درون غار سبب شد که کوهنوردان به اداره پناهگاه کمتر توجه نموده و فعالیتهای جدید را در داخل غار و شناسایی بیشتر آن انجام دهند. نگارنده در اینجا به بازدید هایی که خود مستقیماً در آنها شرکت داشته می پردازد و امید دارد رفقای دیگر کوهنورد که برنامه هایی به ویژه همراه کوهنوردان متوفایی که از انها نامبرده شده و همراه آنها بوده اند مشروحاً نوشته و در اختیار کوهنوردان قرار دهند در شهریور 46 گروهی از کوهنوردان که عبارت بودند از آقایان عربعلی شروه ، فریدون اسماعیل زاده ، حسین والیزادگان ، فریدون آستانه ، اکبر سلاحی با تهیه وسائل لازم مقدار کافی نخ مناسب تعداد چهل عدد بشقاب شماره گذاری شده برای مشخص کردن تالارها و نقاط مهم غار و مقدار زیادی تخته چوب کوچک برای نگهداری نخها بر روی آب مدت 18 ساعت غار را مورد بازدید و نشان گذاری قرار دادند و در اینجا باید متذکر شوم فعالیت آقای عبدالله حاجیلو رئیس هیأت کوهنوردی از اوایل سال 47 برای توریستی کردن غار شروع شد و در این سال دو نفر کارشناس از تهران به همدان آمدند که دو نفر از خبرگان غار آقای عربعلی شروه و حسین والیزادگان به عنوان راهنما آنها را به مدت هشت ساعت در بخشهای مختلف غار گرداندند که نظر مثبت آنها برای توریستی کردن غار روبرو شد و سپس فعالیت آقای حاجیلو با استفاده از کوهنوردان آقایان محسن باقریه اصغر افراشته ، آراسته و تعدادی دیگر که در بایگانی هیأت وجود دارد شروع گردید

توضیحات :

1- نامیدن غار با کلمه علیصدر اشتباه است زیرا طبق اسناد تاریخی که در کتاب رقبات نادری که نام روستا به جهت اخذ مالیات ثبت است علی سرد آمده و در نقشه های قدیمی هم روستا را علی سرد خوانده اند.

2- در برخی از نوشته ها از کشف غار صحبت شده باید دانست طبق اسناد قدیمی کتاب عجایب المخلوقات حکیم طوسی همدانی که حدود 900 سال پیش تألیف شده از وجود این غار صحبت شده و از آن گذشته در دوره قاجارها آب درون را با کندن کانال بیرون آورده اند.

3- مصاحبه تلویزیونی آقای حسن ابریشمی سند زنده ای جهت بازدیدهای اولیه از غار است.

مصطفی سلاحی مهر ماه 1391

آقای سلاحی درنامه ای که به مسئولین مربوطه نوشته باتوجه به اینکه دراکثر بازدیدهای غار علیصدر تا مقطع توریستی شدن آن شرکت داشته ام اعلام مینمایم تمامی کوهنوردان قدیمی ذکر سده از کاشفان این غار بوده اند وهیچ فرد وگروهی به تنهائی کاشف غار نبوده .کلیه کوهنوردان قدیمی افراد موثر اربازدیدها بوده ودراین مورد خود آ»ها قاضی بازدیدها میباشند وپس از تحقیق نوشتن نام آنها بر روی لوح سنگی جلوغار نوعی قدردانی از حرکت آنهاست. ۳۰مهر ۱۳۹۱

محمدپرورن یوسف نجائی وحسین والیزادگان از فعالین اواخر دهه سی وچهل

حسن ابریشمی بعداز محموداجل دومین کوهنورد پیشکسوت کوهنوردی همدان وبنیانگذار

سازمان کوهنوردی الوند همدان

وسرپرست اولین گروهی که وارد غار علیصدر شدند.

روحش شاد ویادش گرامی

مصطفی سلاحی مهر ۱۳۹۱ ---------------------------------------------------------------------------------------------------مطلب روزنامه ندای میهن مورخه ۵ مهرماه۱۳۴۲ بخش سند کتبی در جراید است که نشان می دهد یک گروه ۱۴ نفری با استفاده از کلکهای دست ساز چوب ُ طناب و تیوپ های باد شده ی اتومبیل روی آب پارو و نرده و تا .... متر پیشروی داشته اند. افراد بازدیدکننده آقایان : « حسین والیزادگان ، حسین صناعی ، تقی ابریشمی ، اکبر سلاحی (مصطفی) ، حسین پور مسلم ، فریدون اسماعیل زاده ، رجب بختیاری ، محمد پروران ، حسین سعیدیان ، فریدون معبودی ، صادق ابریشمی ، کاظم ابریشمی ، قاسم ابریشمی و حسن ابریشمی از غار سراب و علی سرد در منطقه ی مهربان بازدید نموده اند.» یادشان گرامی باد